Իրավաբանական կլինիկա

ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի իրավաբանական կլինիկան հիմնադրվել է 1999 թ. «Բաց հասարակության հիմնադրամների» հայաստանյան գրասենյակի ֆինանսական աջակցությամբ: Այն ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի կառուցվածքային ստորաբաժանում է, որը չի հետապնդում շահույթ ստանալու նպատակ:

Իրավաբանական կլինիկայում կամավորության սկզբունքով և հարցազրույցի հիման վրա ընդունված՝ բակալավրի 4-րդ կուրսում և մագիստրատուրայում սովորող ուսանողներն անվճար իրավաբանական օգնություն են տրամադրում սոցիալապես անապահով անձանց, որոնք ի վիճակի չեն վճարելու իրավաբանական ծառայությունների համար:

Իրավաբանական կլինիկայի գործունեության հիմնական նպատակներն են՝

• ապահովել ուսանողներին պրակտիկ իրավաբանին անհրաժեշտ հիմնական գործնական գիտելիքներով և հմտություններով,
• աջակցել ուսանողներին մասնագիտական կողմնորոշման և կարիերայի ձևավորման հարցում,
• նպաստել աշխատաշուկայում առավել որակյալ մասնագետների ներգրավվածությանը,
• իրավաբանական օգնություն տրամադրել հասարակության խոցելի խմբերին և սոցիալապես անապահով անձանց,
• նպաստել իրավաբան ուսանողների սոցիալիզացիային՝ ընդգրկելով նրանց իրավակիրառ պրակտիկայում և հասարակության մեջ ծագող իրավական խնդիրների լուծման գործընթացում,
• աջակցել իրավաբան ուսանողի` որպես մասնագետի և անհատի ձևավորմանը, այն է` իրավաբանի մասնագիտության դերն ու նշանակությունը ճիշտ պատկերացնելուն, ինչպես նաև մասնագիտական և անձնական վարքագծի բարոյական կողմերի կատարելագործմանն օժանդակելուն,
• նպաստել հասարակության կրտսեր խմբերի շրջանում իրավական գիտելիքների և իրավագիտակցության մակարդակի բարձրացմանը։
  
  Կլինիկայի՝ վերը նշված նպատակներն ունեն ուսուցողական և սոցիալ-բարեգործական բնույթ:
  
  Իրավաբանական կլինիկայի գործունեության հիմնական ուղղություններն են․
   
• Քաղաքացիների ընդունելության կազմակերպումը, որի ընթացքում ուսանողները իրավաբանական կլինիկայի դասախոս-կոորդինատորների անմիջական հսկողության տակ ընդունում են իրավական խնդիրներ ունեցող անձանց և նրանց մատուցում անհրաժեշտ իրավական ծառայություններ: Մասնավորապես՝ ուսանողների միջոցով քաղաքացիները տեղեկանում են հասարակական տարաբնույթ հարաբերությունների արդի իրավական կարգավորմանը, դրանցում սեփական իրավունքներին ու պարտականություններին, իրավական վեճերի առկայության դեպքում՝ դրանց լուծման ուղիներին և վերջիններիս իրականացման ընթացակարգերին: Ըստ անհրաժեշտության ուսանողների ջանքերով կազմվում են իրավական տարբեր փաստաթղթեր (դիմում, հայցադիմում, հայցադիմումի պատասխան, միջնորդություն, վերաքննիչ բողոք, վճռաբեկ բողոք, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի (ՄԻԵԴ) գանգատ և այլն)՝ պետական, ոչ պետական մարմիններ և միջազգային կառույցներ ներկայացնելու համար:
• «Իրավունք բոլորի համար» ծրագրի իրականացումը, որի շրջանակում կազմակերպվում են իրավունքի տարբեր ոլորտների վերաբերյալ իրազեկմանն ու ծանոթացմանն ուղղված դասընթացներ` ուսուցման ակտիվ (ինտերակտիվ) մեթոդների կիրառմամբ։ Դասընթացների ընդհանուր նպատակը քաղաքացիական հասարակության և երիտասարդության միջև երկխոսության մեխանիզմի ստեղծումն ու երիտասարդության շրջանում իրավական գիտելիքների և իրավագիտակցության մակարդակի բարձրացումն է: Այս ուղղությամբ դասընթացները ներառում են Երևանի և ՀՀ մարզերի ավագ դպրոցների աշակերտների համար իրավունքի տարբեր թեմաներով բաց դասերի և սեմինարների կազմակերպում, դատախաղերի և դերախաղերի անցկացում, քննարկումների և բանավեճերի իրականացում:
   
  
  Իրավաբանական կլինիկան իրականացնում է իրավախորհրդատվություն երեք հիմնական ուղղություններով՝ քաղաքացիաիրավական, վարչական և քրեաիրավական: Բացի նշյալներից՝ ԵՊՀ իրավաբանական կլինիկան, ընդլայնելով իր գործունեության ոլորտները, ներմուծել է նոր ուղղություն՝ «Մարդու իրավունքներ», որի շրջանակում ուսանողները ծանոթանում են հասարակության առանձին խմբերի, մասնավորապես՝ փախստականների, անչափահասների, զինվորականների իրավունքներին, մասնակցում են այդ ոլորտում կազմակերպվող վերապատրաստման դասընթացների, կատարում են նեղ ոլորտային գիտահետազոտական աշխատանքներ, ինչպես նաև ծանոթանում են ՄԻԵԴ գանգատ ներկայացնելու պրակտիկ հմտություններին։
  
  Կլինիկան իր գործունեությունն իրականացնում է օրինականության, անկախության, գաղտնապահության, կամավորության, մարդասիրության և անհատուցելիության սկզբունքների հիման վրա:
  

Կլինիկան ղեկավարում է տնօրենը, որը պետք է ունենա առնվազն իրավաբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։ Տնօրենին նշանակվում է ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի դեկանի որոշմամբ :

Կլինիկայի ընթացիկ գործունեությունը կազմակերպում է տնօրենի օգնականը, որն ունի իրավագիտության առնվազն բակալավրի որակավորում:

Դասախոս-կոորդինատորի թեկնածու կարող են լինել այն պրակտիկ իրավաբանները, որոնք ունեն իրավաբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան կամ փաստաբանական գործունեությամբ զբաղվելու՝ օրենքով սահմանված կարգով ստացած արտոնագիր:
 

Ուսանողները կլինիկայի տնօրենի, տնօրենի օգնականի և դասախոս-կոորդինատորի ամենօրյա հսկողությամբ անձամբ կատարում են քաղաքացիների ընդունելություն, խորհրդատվություն, ըստ անհրաժեշտության և հնարավորության՝ իրականացնում դատական ներկայացուցչի լիազորություններ: Ուսանողն անձամբ է կատարում տեղեկատվության հավաքագրում և վերլուծություն, իրավական խնդրի մանրազնին ուսումնասիրություն, գտնում է տվյալ խնդրի հնարավոր լուծումները, նախապատրաստում և իրականացնում խորհրդատվությունը: Դասախոս-կոորդինատորի հիմնական դերը ոչ թե խնդրի լուծումները գտնելն է, այլ ուսանողի հնարավոր սխալները բացառելն ու նրա գործողությունները կոորդինացնելը:

ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի իրավաբանական կլինիկան համագործակցում է ՀՀ պետական և ոչ պետական մի շարք մարմինների ու միջազգային կառույցների հետ։ Մասնավորապես սերտ համագործակցություն է ձևավորվել ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմի, ՀՀ հանրային պաշտպանի գրասենյակի, ՀՀ ֆինանսական համակարգի հաշտարարի գրասենյակի, «Առաքելություն Հայաստան» ԲՀԿ-ի, ՄԱԿ-ի փախստականների հայաստանյան գործակալության և այլ կառույցների հետ, որոնց հետ համագործակցությունը միայն կլինիկա ուղղորդելով չի սահմանափակվում իրավական խնդիրներ ունեցող անձանց ԵՊՀ իրավաբանական, այլև նրանց հետ իրականացվում են մի շարք ծրագրեր։